Dwa lata temu opisałem hipotetyczny spacer po terenach dzisiejszej Al. Politechniki w Łodzi. Niedawno dotarłem do zdjęć lotniczych z okresu II wojny światowej. W maju 1942 z łódzkiego lotniska Lublinek wystartował samolot, który wykonał 19 zdjęć południowej i środkowo-północnej części Łodzi. Nasz teren najlepiej obrazują zdjęcia 11, a zwłaszcza 15. Jakich to ciekawych rzeczy możemy dowiedzieć się ze zdjęć? Poniżej klikając w obrazki otworzy nam się interaktywa mapa z suwakiem przeźroczystości (górny-prawy róg), w której możemy sobie porównać obecny stan i tego z 1942r.
Interaktywna mapa południowej części Łodzi maj 1942 (skan 15)
Szosa Pabianicka jest wciąż typową przelotówką, która na wysokości parku Wenecja na zachód ma ulicę Cieszyńską, a potem aż do kościoła św. Franciszka mamy teren zagospodarowany i dopiero ulica Brużycka pozwala dostać się do ulic Przyszkole i Flatta - obie ulice ciągnęły się do siebie równolegle od torów kolejowych aż do dzisiejszej ul. Bohdanowicza, potem lekko zmieniając układ dalej na północ, aż do szkoły podstawowej pozostał zarys ulicy Przyszkole.
Widać też dokładnie okolicę dzisiejszej szkoły podstawowej 42 - są to praktycznie pola i łąki. Szkoła jest stosunkowo duża, jak na zapotrzebowanie, ale władze specjalnie budowały "z zapasem" bo w tamtym okresie Łódź rozrastała się bardzo szybko. Szkoła sąsiadowała z kompleksem młyńskim Reicha, który w czasie wojny miał większy teren i przecinał dzisiejszą przychodnię zdrowia.
Ciekawie jest także na terenie dzisiejszego parku Sielanka. Od strony kościoła i wzdłuż ulicy Przyszkole widać oddzielną parcelę, która sięga aż do dzisiejszego boiska w parku (zajmując dzisiejszą stację benzynową). Sam ogród Koenigów jest mniejszy niż obecny park. Dzisiejsza ulica Cieszkowskiego przy parku jeszcze nie istnieje - na jej miejscu widać prawdopodobnie jakieś składowisko lub magazyn. Za willą Ferdynanda Koeniga widać oddzielną parcelę, która ciągnie się do dzisiejszej ulicy Cieszkowskiego (Spółdzielnia "Szansa").
Inaczej też wyglądał park Wenecja. Jego granica południowa jest przedłużeniem ulicy Sanockiej ale od zachodu zajmuje tereny dzisiejszego Zespołu Szkół Techniczno-Informatycznej, a bezpośrednio park sąsiadował z zespołem młyńskim Reicha.
A co z dzisiejszym rondem? Na zdecydowanej większości stał na nim płot i budynki przędzalni. Wciąż nie ma śladu dzisiejszej ulicy Paderewskiego.
Przecinając więc tereny dawnego parku Wenecja dostajemy się do ul. Cieszyńskiej, dalej do rzeczki Jasień i dalej do polnej uliczki dzisiejszej Obywatelskiej. Dalej natrafiamy na płot cmentarza (widać jaką wschodnią część zabrała dzisiejsza Al. Politechniki). Za cmentarzem docieramy już do d. Pańskiej. Kończące się zdjęcie ukazuje jeszcze szczere pole w miejscu burzonej właśnie elektrociepłowni EC-2.
Dołącze jeszcze skan 11, który pokazuje dalszą część Łodzi na północ aż do wysokości ulic Kopernika.
Interaktywna mapa południowej i środkowej części Łodzi maj 1942 (skan 11)
Źródła: